Kategoriler
Yazilarim

Hassas çalı (Hebe) – Milliyet Vitrin

Yılbaşına birkaç gün kala çam satışları hızlandı. Kesilmiş ağaçların yerini saksılı çamlar aldı ama dikkat edin, saksının içinde çamura sıkıştırılmış köklü gibi satılan kesilmiş ağaç almayın. Aslında gerçek çam almasanız ne olur ki? Sahtesi bin kere güzel. Ayrıca evinizdeki herhangi yeşil bir bitkiyi süsleyin o da olur.

Geçen haftaki phormium bitkisine kaktüs resmi basılmış. Yanlışlık için özür dilerim. Resmin yanlışlığını eleştiren
e – mail ve fakslar geldi. Yazılarımı eleştirirseniz daha sevinirim, tam isteklerinizi anlayamıyorum, beni yönlendirirseniz daha yararlı olabilirim!

hebe

Bu hafta yaz – kış yeşil kalabilen, Pittosporum gibi sevilen bir çiçekli çalıdan sözetmek istiyorum. Adı Hebe ya da veronica çalısı. Anavatanı phormium gibi Yeni Zelanda. Bu bitkiyi de yanlış kullanım hatasıyla kolayca hastalandırıp öldürüyoruz. Hebe özellikle kireçli olan, her tür suyu geçirgen toprakta gelişiyor. Aşırı soğuk, kar yağışı ya da rüzgar yapraklarda tahribata yol açıyor. Bitkiyi; duvar önü, güneye bakan cephe gibi bol güneşli alanlara dikin. Hebe asıl sahilde, denizden gelen suya dayanabiliyor. Bu sebeple sahil bahçelerinde kullanılabilir. Tuz gibi hava kirliliği de sorun değil. Aşırı soğuklardan etkilenmiş dallar, yapraklar ilkbaharda bitki budandıktan sonra hemen canlanıp çok büyük olmayan 1.5 metrelik yer yer çiçekli çit içinde size güzel bir seçenek. Bahçeniz ılımansa yaz sonunda, soğuksa ilkbaharda budama yapın.

hebe

Hebenin küçük yapraklı ve yer örtücü karakterli H.Carl Teschner türü saksılar için idealdir. Küçük yapraklı ufak mavi- mor çiçek açar. Büyük yapraklılar kelebek çalısı gibi uzun, fırça gibi beyaz ya da mavi çiçek açarlar. Çiçekler geçerken eskidikçe rengi beyaza döner. Çiçeklenme mevsimi yaz başından kış başına kadardır. İçinde bulunduğumuz dönemde geçmiş çiçeklerden sonra oluşan parlak turuncu renkli tohum keselerinin gösterisi var. Üretimi bunlarla yapılabilir. Tohumları, çiçeklenen hebenin üzerinde bırakmayın, enerjisini alıyor (manolya gibi).

Aşırı sulak, çok kurak topraklarda hastalanabiliyor, kararında sulayın. Yaz başı ve ortasında potasyum bazlı gül gübresiyle iki kez besleyin.

Kışın hafif yeşil – mor renkli yapraklarıyla bahçenize değişiklik katacaktır. Cotoneasterin yaprağını döken boncuklu türüyle, inci çalısı ya da ilkbaharda açan Japon ayvasıyla yakın dikin. Hebe grup halinde bolca kullanılırsa, budanırsa çok güzel oluyor. Piyasada 450 bin – 1.5 milyon lira arası fiyatlarla var. Yaz başı, ilkbaharda sahil için budadığınız dalları köklendirme tozuyla geliştirin. Gelişim biraz yavaş ama değer.
Mutlu yıllar, çamlara dikkat.

Murat Pilevneli.

Kategoriler
Yazilarim

Renk armonisi için ideal (Phormium) – Milliyet Vitrin

Ülkemize, 1980’li yıllarda artan ithalatla tanımadığımız pek çok bitki geldi. Eskiden gül, ligustrum, kartopu derken şimdi sonsuz seçeneğimiz var.

phormium

Yeni dönem uygulamalarında bolca gördüğüm ama bence hala doğru kullanılmamış bir bitki var. Adı Phormium tenax. Türkçesini bilmiyorum. “Fıskıye” olabilir. Kök bölgesinden grup halinde çıkan yumuşak kılıç gibi uzun yapraklar daima yeşil kalabildiği için bahçede bulunması gerekiyor.

Yanlış kullanılıyor demiştim. Çünkü phormium rutubetli ama su birikmeyen topraklarda yetişiyor. Yarı gölgeyi ya da tam güneşi seviyor. Kışları sert geçen iklimlerde güney cephesine bakan, poyraza kapalı duvar önlerine dikilmelidir. Bitki dikildiği yerde 5 – 6 senede 3 metrelik dev çalı şeklini alabilir. Yerinde çoğalabilir. Peyzaj mimarları phormiumu gül ya da mazı dikar gibi tıkışık bir sürü bitkiyle beraber dikiyor. Olmaz, bu bitki bol açıklık, sergilenebileceği alan ister. Yurtdışında havuz kenarında, dev saksılarda, bina girişlerindeki yükseltilmiş bahçeciklerde kullanılıyor. Yalnız başına daha güzel oluyor! Kırmızıya bordo, kemik çizgili, yeşil kırmızı ya da sarı ince çizgili ve ayrıca zor bulunan ve en güzeli, açık sarıya yeşil çizgili renkleri var. Doğadaki esas bitki düz yeşil. Yukka avize bitkisi gibi.

phormium

Bitkinin anavatanı Yeni Zellanda. Görüntü bakımından tropik bitki gibi duruyor ama kısa süreli kar yağışına dayanabiliyor, tipine kanmayın.

Bir araştırmada ev içinde bile saksıda yetişebileceğini okumuştum. Yeni çalıştığım bir projede phormiumu bir evin giriş avlusundaki sabit toprak havuzda muz ağacıyla birlikte kullanmayı düşünüyorum. İkisi yaz kış yeşil kalabileceği için çok güzel tamamlayıcı olacak, girişte insanı şaşırtıp çarpıcı bir atmosfer sunacak!

Hava kirliliğine, denizin getirdiği tuza dayanabiliyor. Bakım için, ilkbaharda kışın etkilenmiş dalları dipten kesin. İşlemi yaparken kalın eldiven kullanın. Yaprak diplerini testere gibi kesin.
Yaz aylarında dişi bitkilerde açan küçük çiçekleri sonradan üretim yapabileceğiniz tohumları hazırlar. Esas üretimi ilkbaharda kökten ayrılmayla olacaktır. Her 4 – 5 senede bir bitkinin yerini azaltın, bahçenize dağıtın. Senede bir nitrojen ağırlıklı gübre verin yeter.

İthal olduğu için bir saksı bitki 17.5 milyona satılıyor. Bitki simetrik olarak kullanılmayacaksa koca bahçenize bir tanesi yeter. Ondan diğerlerini üretebilirsiniz. Yeşil ucu sarı çizgililer üç – dört metreye, kırmızı olanlar bir – birbuçuk metreye, sarı olanlar en fazla bir metreye kadar gelişebilir. Unutmayın boyu kadar da yerde yüzey kaplar. Kırmızı yapraklıları akçaağaçların küçük renklenen Japon türleriyle ya da yazın kıpkırmızı olan, şekil alan berberis çalısıyla beraber kullanın. Phormium bitkisi renk armonisi için bence ideal. Her güzel bahçeye fışkırık görüntüsüyle lazım.

Murat Pilevneli.