Kategoriler
Yazilarim

Tehlikeli güzellik (Müge) – Milliyet Vitrin

Convallaria Majalis yani müge… Evet bu kış bana gönderilen istisnasız 15 – 20 faksta ve e – mail’de bu bitki soruluyordu. Ben de mevsimi değil diye gazetede yazamadım, zamanını bekledim. Tam unutmuştum ki annem benden müge kokulu sabun (Lily of the Vally) istedi. Hatırladım. Parfüme, sabuna meraklı olanlar bu kokuyu iyi bilirler. 1960 – 70’li yıllarda evlenen kadınlar galiba gelin buketini mügeyle yapmışlar. Bu nedenle de anısı varmış.

muge Müge eskiden tüm bahçelerde modaymış. Çok hızlı yer örtücü oluşu (20 cm), çiçekleri (kokulu), çiçekten sonraki meyveleri güzel ama müge aynı zamanda bahçede büyük bir tehlike! Çünkü dikildiği alanda çoğalırken etrafında ot dahil hiçbir soğanlı ya da mevsimlik bitki gelişimine izin vermiyor, her yeri kaplıyor.

İngiltere ve Amerika’da müge gelenek olarak ince ve uzun beton – tahta setlerde tek başına dikiliyor. Ancak sınırlandırılırsa kontrol edilebiliyor. Saksılar için de uygun. Gölgeli, rutubetli alanlar esas tercihi. Yaprağını döken ağaçların altında bol yaprak çürüğü, humus içinde çok mutlu oluyormuş. Satın aldığınız ya da söktüğünüz soğanları dikim ve üretim için ağustos – eylül aylarında toprak yüzeyinden 5 cm derine, toprağa paralel bir şekilde yerleştirin. Soğanları Türkiye’de bulmanız zor. Yurtdışından isteyin. Kışın üst gövde yok olacak, korkmayın. İlkbaharda daha fazla bir şekilde ortaya çıkacak. Yaprakları dolu dolu ve yeşil. Beyaz çan şeklinde bir sap üzerinde dizili çiçekleri; ‘Plena’ katmerli, ‘Rosea’ pembe, ‘Fortin’s giant’ iri çiçekli olabileceği gibi ‘Variegata’ türü de altın renkli çizgili yapraklıdır.

Çiçekten sonra oluşan kırmızı, turuncu meyveleri zehirlidir. Bitki kozmetik sanayii dışında ilaçlarda da bolca kullanılmakta. Kan basıncını ve akışını düzenleyici etkisi var. Bahçenizde çok gelişmiş müge grupları varsa her 3 – 4 senede bir ayırıp azaltın. Doğal gelişsin, ama kontrol etmeliyim derseniz glyphosate içeren tohum öldürücü ilaç kullanmalısınız. (Fazla varsa bana yazın, bitkiyi arayan çok insan var.)

Murat Pilevneli.

Kategoriler
Yazilarim

Her dem yeşil (Pittosporum) – Milliyet Vitrin

Bütün sene yeşil kalan bitkiler bahçenin olmazsa olmazıdır. Hele çiçek açıp güzel kokular yayarsa… İşte böyle bitkilerden biri de şimdilerde çiçeklenen ve başka bahçelerde görüp de kıskanmaktan vazgeçemeyeceğim Pittosporum tobira’lardır.

pittosporum

Bu bitkinin anavatanı çiçekli çalı ya da ağaçlarla dolu olan Çin ve Japonya’dır. Ülkemizde kışların fazla karlı geçmediği bölgelerden Akdeniz’den en kurak bölgelerimize kadar her yerde yetişebilir. Aslında pittosporumlar için sorun olan şey soğuk değil, kardır. Dal yapısı kırılgan olduğu için kara dayanamıyor. Buna karşılık tam güneşliden gölgeli her yere ve deniz suyunun getirdiği tuza, yağışsız yaz sıcaklarına rahatlıkla dayanabilir. Az gelişen kökleriyle saksılarda, yükseltilmiş toprak alanlarda da gelişebilir. Bir tek demir eksikliği yani chlorosis hastalığı (sararma) sorun çıkartabilir.

Toprağınız aşırı killi ya da kireçliyse pittosporumları düşünerek dikin. Gelişemiyor, acı yeşil yaprakları tuhaf sarı – yeşile dönüşüyorsa ya toprağa toz kükürt serpin ya da toz haline getirilmiş demiri eritip öylece bitkiyi sulayın.

pittosporum

Pittosporumlar fidanlıklarda iki şekilde karşınıza çıkabilir. Birincisi 6 – 7 metre kadar boylanan ağaç formu alabilen ve şu anda portakal gibi kokan beyaz çiçekleriyle bizi büyüleyen tipidir. Ayrıca yaprağı gri – beyaz alacalısı da vardır. Aşılı olabilir. Bitkide sonradan oluşan düz yeşil dalları büyüdükçe kesin.

pittosporumİkinci tür pittosporum da yer örtücü şekliyle(Pittosporum tobira nana) 1.5 metre kadar gelişebilen borudur. Yükselen türleri gibi olmasa da, nadiren çiçek açabilir.

Pittosporumların iki cinsinden de dilediğiniz boyda çit yapabilirsiniz. Boylananları 1.5 metrede bir, bodur olanları 1 metrede bir dikin. Yaz sonuna doğru ya da çiçeklerin açması bittikten sonra budayın. Çit hızlı gelişebildiğinden fidanların mümkün olduğunca küçüklerini seçin. 50 santimetrelik pittosporum 3 senede 2 metreye kadar yükselebilir. Budanmazsa sahil çamına benzer, şemsiye şekline dönüşür.

Murat Pilevneli.