Bir arkadaşım yaz sonunda bahçesine dikmek üzere farklı bir çam almış. Çam kışın kızarmış, morarmış, bir garip renk almış. O da bitki hastalanıp öldü diye sökmüş atmış. Masal sonu gibi! Ne acı. Halbuki o çam kışın kırmızı renk alan Japon sediriydi. Doğal yapısı öyledir. Yazın yeşil, kışın kırmızı, bronz renk alır.
Botanik dilinde adı Cryptomeria Japonica “Elegans“tır. Açelya, kamelya, manolya gibi asitli, rutubetli toprak ister. Hatta balçık tipi de olursa coşar. Hızlı büyür, çok uzun ömürlü değildir. En gelişmişi 10 – 12 metreye kadar uzayabilir. İstanbul’da iyi örneklerini eski devlet fidanlıklarında ve Belgrad Ormanı girişinde görebilirsiniz.
Zaten devlet ormanlarının tek tük yetiştirdiği bitkilerdendi, onlar da özelleşince artık pek bulunmuyor, satılmıyor. Önemli bir özelliği; Japon sedirinin bu cinsi 60 santimden büyük dikilmemeli. Ne kadar küçükse o kadar iyi gelişiyor. Üretimi sonbaharda çeliklemeyle ve kolay… Görünümü yumuşak, kırılgan gibi.
Aslında bu bitkiyi ilk dikimde en doğru yere dikin. Güneşli, kuzey rüzgarlarına, lodosa kapalı kuytu bir yer olsun. Yoksa zamanla yamuluyor. Toprağa düşmüş gibi yeni dalları dik dik pek çok komik Japon sediri gördüm. Biraz nazik ama o kadar da ilginç bir bitki. Odunu yoğun yapraklarından görünmese de kocayemiş gibi kırmızı – kahverengi ve soyulma karakterli.
Aşırı kar yağışını, uzun süreli donu ve yazın kuraklığı pek sevmiyor. Tam Karadeniz bölgesi bitkisi…
Beyaz odunlu yaprağını döken huşlar, kışın altın rengi alan ardıçlar, kırmızı odunlu kızılcıklarla beraber dikilebilir. Saksıda yetişmiş tüm fideleri yılın her zamanı dikebilirsiniz. Devlet fidanlıklarında topraktan sökülmüş kapsız, çıplak köklüleri ilkbahara kadar havanın yağışsız her günü dikebilirsiniz. Toprağınız kuruysa dikimde fidenin dikileceği çukura bol yaprak çürüğü, gazete kağıdı, kestane toprağı ya da torf koyun, bol olsun! Üzerini iyice sıkıştırın, bırakın gitsin. Yazın sulamayı da ihmal etmeyin. Rengi dönünce de hastalandı diye sökmeyin…
Piyasada 5 – 15 milyon lira arasında değişen fiyatlarla bulabilirsiniz. Bakımlı apartman bahçelerine tavsiye ederim. Çünkü bunlar, rüzgarda korunaklı olabiliyor. Monoton kış günlerine de ayrı bir hava katıyor.
Murat Pilevneli.