Mutfağınızın bir bölümünü, salonunuzun ya da yatak odanızın devamını bitkilerle bezeli kış bahçesi haline getirmeyi düşündünüz mü? Ölmeyen benjaminler, mandalina ya da portakal ağaçları, kaktüsler, eğrelti otları, her şey… Yaşayabilecek her şey şık dururdu!
Soğuk kış günlerinde bile çiçekleri, kendi yarattığınız iklimin içinde koklayabilirsiniz. Kış bahçelerini konu ederken çoğumuzun bildiği seralardan söz etmezsek olmaz. Kış bahçesiyle seranın en belirgin farkı, insana hizmetinde öne çıkıyor. Birinde bitkiler dekor olurken, diğerinde siz bitkilerin dekoru ya da hizmetlisi oluyorsunuz. İkisinde de ortak özellikler bol. Camın dış etkileri duvar gibi koruması, perdeleme sistemleri, tepeye dışa açılır tavan tipleri ve en önemlisi paranızın elverdiğince en büyüğünün ilk başta seçilmesi gibi…
Mutlaka ama mutlaka zaman içinde kış bahçeniz keşke daha büyüse diyeceksiniz. Koltuk, kanepe, masa, saksılar, kitaplar derken bakmışsınız vaktiniz en çok burada geçiyor. Ufak bir tüyo vereyim, tırnak hep kara topraklı gözüküyorsa, konuşma aralarında bitkilerin Latince isimlerini bol kullanmaya başlıyorsanız durum kötü… Hele bir de botanik kulüplerine üye olursanız eyvah! Siz, tutkulu bahçıvanlık hastalığına yakalandınız. Derhal bahçeye ya da seraya ihtiyacınız var. Yolunuz açık olsun. İçinizi sıkmayın ben de sizlerdenim, yurt dışında bizim gibilerden dolu var!
Kış bahçelerinin en kalitelisi kızıl sedirden yapılır. Elit Yapı senelerdir Amdega firmalarının geleneksel kış bahçelerini ülkemizde başarıyla uyguluyor. Firmanın ürünleri arasında Victoria tarzı, modern, kubbeli, üçgen çatılı gibi seçenekler var. Ucuz değil, ama kış bahçesi bir kere yaptırılır. Çözüme ulaştırılmış bir şey varken Amerika’yı keşfetmeye gerek yok. Isı yalıtımlı alüminyum, demir, çelik gibi malzemeler de iş görebilir, ama hiçbiri ahşabın sıcaklığını veremez.
Modern yapılarda alüminyum doğrama hoş olabilir. Tepe camla transparan ya da buzlu olabileceği gibi güneşi yansıtan filmle de kaplanabilir. Ahşap, bez ya da file tipli plastik (beyaz file en güzeli) gibi aynı işi yapabilecek daha estetik perdeler de var. Tepe açıları, camların üstler sabit, alttan dışa açılır tipte olması havalandırma için gerekli. Kış bahçeleri ve seralarda havalandırma çok önemlidir. Hava içeride dönerek en tepeden dışarı atılır; sıcak hava tepede biriktiği için bu gereklidir. Isıtma, siz ve bitkileriniz için olmazsa olmaz bir olgu.
Güvenlik probleminiz varsa kış bahçesinin camlarını kırılmaz yaptırabilirsiniz. Kaktüs seviyorsanız odanın bol güneşli, ışıklı olması gerekiyor. Normal tropikal bitkiler yanmaktan korunmak için yüzde 50 süzülmüş ışık istiyorlar. Eğrelti otu tipi aşk merdiveni, aspilenyum gibi gölge bitkileri de en az yüzde 70 süzülmüş ışık seviyorlar. Kış bahçesine mümkünse iyi bir müzik seti ya da rutubet aleti, fan gibi malzemeler dışında elektrikli alet koymayın. Televizyon, buzdolabı gibi elektrikli eşyalar gerçekten çirkin duruyorlar. Caz ve klasik müzik size ve bitkilere iyi gelir. Bu kış bahçeleri terapi odaları gibidir. Bu mekânlara en çok yakışan, kafeste kuş, akvaryum ya da elektrikle çalışan, sürekli akan minyatür şelaleler… Feng-Shui’de su sesi mutlaka var! İlgilenenlere duyurulur.
Kış bahçelerinde zemin kaplaması hint taşı, yanık granit ya da sudan etkilenmeyen parke olabileceği gibi – bence en şık seçenek bu- eski tip betebe gibi 1×1, 2×2 cm. ebatlarında renkli seramikler olabilir. Güzel bir kilim ya da jüt halılar, koltuklar size kalmış. Ama kış bahçenize lütfen kalın halılar koymayın.
Neyse konumuza dönelim. Kış bahçelerinde toprak alan bırakıp buraya bitki dikebileceğiniz gibi güzel saksılarda yarı tropik bitki çiçeklerinizi de saklayabilirsiniz.
Ufak bir liste vermek gerekirse, bu bahçelerde çan çiçeği – Abutilon, kuşkonmaz –Asparagus, begonvil, turunçgiller – Citrus, yasemin –Jasminum, Primula– çuha çiçeği, cennet çiçeği – starliçe, Clivia, eğrelti otları, zencefil türleri (çok şık), Japon gülü –Hibiscus, bir tür kokulu sarmaşık olan Ipomea, kalanço, saat çiçeği –Passiflora (sarmaşık), atlas – Schlumbergera, kala –gelin çiçeği, gardenya, orkide, minyatür palmiye ya da salon çamı arokarya yetiştirebilir.
Bu bitkilerin tümünün sulanmaları farklı olabilir ama hepsinde olan ortak özellik, hiçbirinin sulandıktan sonra sulama kabında kalmış suyu sevmemeleri. Çünkü bu kök çürümesi yapar. Ama bu konuya papirüs, bambunun özel bir türü ya da su bitkileri dahil değil… Onlar suyu çok severler.
Unutmadan, kış bahçesi ya da serada mutlaka musluk bulundurun. İster bitkileri sulayın, ister meyveleri yıkayın. Hem güzel duruyor, hem de gerekli bir ayrıntı.
Elit Yapı, tel: (0-212) 233 33 13
En eski ve en iyi örnek:
Maslak Kasırları’nda Padişah Abdülhamid’in serası Fransa’dan getirttiği kamelyalar, Cycas palmiyesi, eğrelti otları ve çeşitli tropikal bitkiler Avrupa’dan gelen botanikçiler tarafından hazırlanmış. Cumhuriyet dönemimde malzeme deposu gibi kullanılan harabe yapı 1981’den sonra tekrar bakımlı hale dönmüş. Özellikle şubat ayında açan renk renk kamelyalar, Japon şemsiyesi, fil kulağı, gelin çiçekleri, kurdeleler, dracenea türleri, aşk merdivenleri gözü dinlendirecek kadar bol. Sağ sayfada, Maslak Kasırları’ndaki limonluk, Padişahın avdan sonra dinlenmesi için projelendirilmiş. Sular, romantik sahte mağaralar, setler, merdivenler dozunda ve yerinde kullanılmış. Günümüze kalmış kamelyalar ancak bir buçuk metreye yükselebilmiş. Cycas palmiyesi de ilginç, bu arada siz de, herhangi bir ithal bitki satan seradan, o büyüklükte bir benzerine, yüklü bir meblağ ödeyerek sahip olabilirsiniz.
Murat Pilevneli.