Kış bitkilerinden, Cotoneaster (Dağ Muşmulası)

Cotoneaster, Yunanca “Kotoneon” (Ayva, pek benzemese de!) ve Latince “ad istar” (benzerlik) anlamındadır. Türkçesi Dağ Muşmulası’dır.

Yaprağını döken, dökmeyen, boylanan ya da toprağa paralel gelişen, bildiğim 15 türü var. Kırmızı meyvaların, sarı, portakal renklileride bu türlerde karşınıza çıkabilir…

Türkiye de pek çok iklimde gelişebilir. Biraz sulanan topraklardan, kuru bölgelere kadar, sorunsuz gelişiyorlar. Çok soğuk geçen kış ayları sizin bahçenize zarar veriyorsa, bu bitkiyide çok seviyorsanız, güney cepheli, bol güneşli duvar önlerine dikmelisiniz.

Bol boncuk vermeleri için ilkbaharda, iki haftada bir, potasyum ağırlıklı gül gübresi vermeniz gerekiyor. Sonraki zamanlarda, azotlu gübreler bitki gelişimini hızlandırabiliyor.

Çok gelişmiş çalıları ya da çit olmuş bitkileri yaz ortasında ya da sonbahar başlamadan budamanız gerekebilir. Bitki budanmazsa da özgürce gelişebiliyor.

Kış başlangıcında kuşlar rahat bırakırsa tüm kış boncukları seyredebilirsiniz, ama, kuşlar boncuklara bayılıyor, yiyip içip gidiyorlar!

Cotoneaster horizontalis (Yayılıcı Muşmula), bu türlerden en sevdiğim. Kışın yaprağını döktükten sonra kırmızı boncuklu dalları çok güzel gözüküyor. Yüksek duvarlardan aşağı sarkıp gelişmesi, en çok kullanma sebebimdir. Sorunlu, kayalıklı şevli arazilerde sarmaşık gibi çıplak alanları kapatabiliyor. (Bu türün alacalı yapraklısı da var.)

Cotoneaster Dammeri, bu da aynı tip gelişiyor, yapraklarını pek dökülmüyor, kışın kızarıp kalıyor.

Cotoneaster salicifolia, çalı şeklinde gelişen yaprağını dökmeyen tür. Peyzaj uygulamalarında çok kullanılıyor. Belediyelerde bu bitkiyi çok seviyor… Budanmazsa dev çalı oluyor. Bir zamanlar bahçeme geyikler dadandığı zaman, çamları korumak için bu bitki ile çitler yapmıştım, işe yaradı… Şaka gibi, ama bu başıma geldi. Geyikler meyve ağaçlarını ve çamların gövdelerini kemiriken, cotoneasterler dışında, kokulu sabunların, kullanılmış kıyafetlerin yada kesilmiş saçlarının da bu sevimli hayvanları bahçemden uzak tutmaya yaradığını, araştırmalar sonunda keşfettim…

Üretilmeleri çok kolay. Çeliklemeyle, havadan köklendirilmeyle (manolya konusunda anlatmıştım) ya da tohumdan yetiştirmekle yapılmaktadır.
Çelikler, yaz ortasında ya da kış başlangıcın da alınabiliyor. Köklendirme tozuyla gelişiyorlar.

Tohumdan üretim, manolya üretimi gibi uzun süre tohumları (boncukları) soğuk ortamda sakladıktan sonra, toprağa ekince gelişebiliyormuş. Bir yerden sökülen çıplak köklü dağ muşmulası pek tutmuyor, uğraşmayın.

İlk baharda açan minik çiçekler arıları bahçenize çekse bile, onlar bitki üzerinde çalışacakları için, size zarar vermezler. Korkmayın… Beyaz çiçeklerin, pembeleri de değişik türlerde açabiliyor.

Bu arada, meraklıları için Cotoneaster türlerinden bir kaçı, Bonsai yapmak için uygundur, tavsiye ederim…
(C. microphyllus ‘Cooperi’, C. adpressus ‘Praecox’, C. apiculatus, C. congestus ‘Likiang’, C. dammeri ‘Emerald Spray’, C. horizontalis).

Murat Pilevneli.