Müthiş bir tatil geçirdim! Nereye gittiğimi, gördüklerimi haftaya anlatacağım ama şimdiden söylemeliyim çok, çok etkilendim. Burnumuzun dibinde; bugüne kadar gitmediğim yanıyorum ama hiçbir zaman, hiçbir şey için geç değilmiş! Bugünkü yazım geçen haftanın devamı, kışın bu döneminde turunçgiller gibi kokulu çiçekler açan Chimonanthus‘la ilgili.
Bitkinin Türkçesini bilmiyorum. Ama şunu iyi biliyorum, Chimonanthus başka hiçbir şeye benzemiyor. Kendine has çok özel bir Uzakdoğu bitkisi, anavatanı Çin, Japonya. En gelişmişi 3 – 4 metreye ulaşan bir çeşit çalı. Her türlü toprakta, özellikle kireçlilerde iyi gelişiyor. Kışın esen sert rüzgarlardan zedelenebileceği için bahçenizde aşırı güneşli güney cephesine bakan bir duvarın önüne dikin. Çıplak, dallarda yapışmış sarkık duran yıldız gibi çiçekler açık sarı içine doğru kahverengi, mor renklidir. Büyüklükleri 2.5 santim civarındadır. Sonradan üretilmiş zor bulunan büyük ama az kokulu bir türü de vardır (C. Grandiflora).
Yapraklar, çiçekler tamamen bittikten sonra ilkbaharda gelişir, sonbaharda dökülür. 6 santimetre büyüklüğünde bu açık yeşil yapraklar görüntüde sıkıcıdır. Böyle durumlarda beyaz ya da mor renkte çiçek açan clematis dikmenizi tavsiye ederiz. Clematis daimi yeşil ağacın suyunu emmez. Hedera gibi tehlikeli değil, aksine incecik, kırılgan dokusuyla Chimonanthus‘a şifon elbise giydirmiş gibi zararsız ve zariftir.
Bitki çiçek açmak için en az üç sene gelişmek ister. Bu sebeple küçük bitkileri asla budamayın. Bırakın gelişsin. Fazla büyümüş zararlı olan bitkiniz varsa budamayı, çiçeklerin açması bitince yapın. Aslında çiçekleri dallarla kesip eve koyun, kokuyu evin içinde yaşayın, bayılacaksınız. Bence bu tip kesim en iyi zararsız budama şeklidir. Kokusu da cabası…
Üretimi ilkbaharda çeliklemeyle, sonbaharda da profesyonelce köklendirmeyle olabilir.
Chimonanthus yurtdışında eski moda bitki olarak görülüyor. Türkiye’de hiç tanınmıyor (Kızılcıklar gibi). Ben en güzel örneğini Hayrettin Karaca’nın ağaç müzesinde gördüm. Pazar günü gidip gezebilirsiniz. Büyük fidanlıklarda küçükleri 7, gelişmişleri 27.5 milyon gibi fiyatlarla satılmakta.
İlkbaharda açan nergisleri Chimonanthus‘un dibine ekin, güzel kokuları, sarı rengi ilkbaharda da yaşayın. Clematis fikrimi de yabana atmayın! Haftaya oraları anlatırken görüşürüz.
Murat Pilevneli.
Bir cevap yazın