Bazı bitki yapraklarında yapışık toz purda gibi öbekler görürseniz, yeni sürgünlerde bozulup çürümeye başlarsa sizin bahçede külleme hastalığı var demektir. Hastalık bir çeşit mantar (Erysiphe lagerstroemiae, Sphaerotheca fuliginea, Phyllactinia (ağaç ve çalılarda), Leveillula, Blumeria (çimlerde), Golovinomyces, Podosphaera sp (güllerde), bunların herhangi biri bahçenizde hastalığa sebep olabiliyor). Sporlar uçup diğer bitkileride etkileyebiliyor. Rutubet fazlalığı, yoğun dikilmiş bitkiler, güneşin yetersizliği bu hastalığına sebep olmaktadır.
Öncelikle bu hastalık yaprakların sadece tepe kısımlarında görülür demeyelim, güneş almayan alt bölgelerde , gövdesinde, meyvelerinde bile olabiliyor. Bitkilerinizi üsttenmi suluyorsunuz, çimlerde mantar, yosunlaşma, bahçenizde hava akımını engelleyen gelişmiş bitkileriniz, sulama sisteminizde patlak borular ya da bozuk fiskiyeler varmı? Bunlardan en az biri sizde varsa lütfen gözünüz biraz fazla bahçede olsun!
Sonbahardan sonra bile kurumuş yapraklarda hastalığı görebilirsiniz. Etkilenmiş dalları budayın. Böyle durumlarda, dibe dökülen yaprakları biriktirmeyin, toplayıp yok edin.
Bahçenizde külleme hastalığına yakalanabilecek bitkiler; kestane, at kestanesi, oya ağacı, gümüş yapraklı akçaağaç, lale ağacı, çınar, catalpa, bir iki tür meşe, salkım söğüt, çiçek açan kızılcıklar, taflan, gilaburu, yaprağını döken açelya türleri, kiraz, kayısı, elma, birkaç tür süs elması, ayva, şeftali, nektarin, erik, çilek, üzüm, tütün, domates, biber, kabak, fasülye, salatalık, patlıcan, şekerpancarı, ayçiçeği, nane, hanımeli, leylak, güller, ortanca, kasımpatı, yıldız çiçeği, delphinium, lupinus, phlox, aslanağazı, iri çiçekli çingene begonyası, aster, cosmos, rudbeckia, verbena, gaillardia, vinca ve zinnia.
İç mekan bitkilerinde de bu hastalık olabiliyor afrika menekşesi, begonya ya da kalanchoe kolay hastalanıp bozulabiliyor. Bu bitkilerin ev içinde hastalanma sebepleride yanlış sulama ve yapraklarda biriken toz.
Bahçede külleme hastalığı ile mücadelede mantar ilacı Fungusit (mesela Topas isimli) kullanılıyor. Sulandırılıp bitki aşağıdan yukarıya spreyleniyor. Mümkünse kök yüzeyinide ilaçlamayı unutmayın. Durağan hava, bitkilerin üstten sulanması hastalığı hızlandırabiliyor.
İlkbaharda iyi budama, yaprak geliştirici azotlu gübreler, çiçekler için potasyumlu karışımlar bir ölçüde mücadele için önemli. Yaz ortasında oya ağaçlarındaki hastalık için 10-15 günde bir ilaçla sprey yapmalısınız. Budama yapmak çözüm, ama çiçekleride yok edebilir. Taflanları ve diğer yapraklı bitkileri fark ettiğinizde budamaktan çekinmeyin. Kesilen dalları ortada bırakmayın yok edin. Hatta yakın.
Gölgede kalan gül, oya ağacı gibi tam güneş seven bitkileri kışın söküp güneşli bir yere taşıyın. Dev, gölge yapan ağaçlarınız varsa, içten yazın güneşin toprağa geçebilmesi için biraz budayın.
Tarım ilaçları dışında toz kükürtü (ecza depolarında satılıyor) akşam vakti ıslattığınız yapraklara serpmelisiniz. Bir tülbent ya da naylon çorabın içine kükürdü doldurup puf puf serpin. İşlem sırasında üzerinizdeki metal aksesuarlar varsa çıkartın, kükürt metali karartıyor. Bu işlemi haftada bir devam edin.
Karbonat (sodium bicarbonate) ya da potassium bicarbonate ile çok az sirke, mayi arap sabunu sulu karışım da külleme hastalığı ile mücadelede kullanılıyor. Maddelerden birini (4 litre suya 30gr. karbonat.+ 4 yemek kaşığı sirke + iki avuç arap sabunu) mayi arap sabunu ile karıştırıp bitkinizi güneş yokken yıkayın. Haftada bir işlemi tekrar edin… Arapsabunu karbonatın yapraklara işlemesi, kalıcı olması için önemli. Karışımlardan sadece birini kullanmanız işe yaramaz. Bu arada uyarayım bitkilerin çoğuna bu karışım iyi gelirken, bazılarında yaprakları yakabiliyormuş, bence siz Topas‘tan şaşmayın. İlaçlama miktarları kutu üzerinde yazılı, sorun olmaz!Hala bu yazdıklarım işe yaramıyorsa sizin oralardaki bir Tarım il müdürlüğüne danışın. Mutlaka doğru ilacı ve yöntemi size bildiricektirler…
Murat Pilevneli.
Merhabalar,
Aslinda dogru yere yazip yazmadigimi bilmiyorum. Sanirim ustteki yaziya yorum yapiyor olmam gerek ama baska turlu size nasil ulasabilecigimi bulamadigimdan bu yolu deniyorum. Neyse sadede gelecek olursak ben latincesini bildigim bir cicek isminin Turkce’de nasil kullanildigini sormak istemistim. Cevirdigim romanda geciyor ve maalesef bir col bitkisi oldugu icin Turkiye’de olup olmadigindan emin degilim. Yani bizim literaturde hic kullanilmamis olabilir. Ismi calliandra eriophylla (ingilizcesi fairy duster). Fabaceae ailesinin mimosoidea alt ailesine uyeymis, yalnizca bu bilgiye ulasabildim. Oradan da col mimozasi diye atarak (!) bir arastirma daha yaptim ama bir sonuca ulasamadim. Herhangi bir bilginiz varsa ve benimle paylasabilirseniz cok sevinirim.
Simdiden tesekkurler,
Cigdem
Çiğdem Hanım, Calliandra eriophylla bitkisinin Türkçesini bende bulamadım. Bitki bizim iklimlerde yaşayamıyor.
Çöl mimozası olabilir, pembe peri fırçası, peri püskülü’de olabilir.
Türkiyede Fabaceae ailesinden, bu bitkiye benzeyen Albizia julibrissin var, yerel ismi Gülibrişim, ipek ağacı, ipek gülü.
Belkide sizinki çöl gülibrişimi olabilir.
Kusuruma bakmayın, bukadar bulabildim.
Saygılarımla.
MP
“Kusuruma bakmayin” ne demek, daha ne olsun?:) Cok tesekkur ederim verdiginiz bilgi icin. Peri puskulu guzel bir tanim, Ingilizcesinin de fairy duster oldugunu dusunursek. Ancak biraz titiz bir cevirmen oldugum icin daha arastiracagim. Eger literaturde daha once baska bir isimle kullanilmissa ve ben de bunu bulabilirsem sizi de haberdar ederim. Yine de tekrar tesekkurler.. Islerinizde kolayliklar, basarilar dilerim.
Cigdem
Selamlar,
Külleme hastalığı bir dönem balkonumda bodur gülüme uzun bir süre musallat oldu,anladığım kadarı ile yetersiz güneş ve fazlaca rutubet başlıca sebebi ve daha güneşli bir ortama alınca ve biraz budayıp temizleyince(tabi bu mantarlarla temizleme ne kadar başarılı olursa) daha iyileşmiş ve zamanla düzelmişti…Şimdi anlıyorum ki kendi bulduğum çözüm yerine Topac kullansam boşyere bir süre eziyet çektirmeyecektim,neyse,verdiğiniz bilgiler için çok teşekkürler…
Murat Bey,
BAhçemdeki güllerde gördüğüm küllemeye benzer bir hastalık 2 yıllık ıhlamur fidanımda da görüyorum. Olabilirmi? Yoksa başka bir hastalık ile mi karıştırrıyorum? Yapraklarında kısmi kurumalar, pas rengine dönüş ve solgun bir yeşil lik göze çarpıyor fakat bu genellikle alt yapraklarda. Üst sürgünler de bir şey yok. Yoksa biberlerdeki kırmızı örümcek mi bulaştı ıhlamura? Ihlamur fazla su sevmez diye pek sulamıyordum ama kurumaları göünce belki de susuzluktandır diye sulamaya başladım fakat üst sürgünlerin canlılığı susuzluk ihtimalini kaldırıyor gibi geldi. Nedersiniz? YArdımlarınıza teşekkürler.
Omer bey, bence size en yakin Tarim Il mudurlugune bas vurun onlar hemen yardim edebilirler…
Murat Bey, Tarım İl Müdürlüğü soruna güzel ve bilimsel bir çözüm buldu:)Kış gelince yapraklar dökülür ve hastalıktan kurtulmuş olursunuz dediler. Ben insektisit kullanımı ile problemi çözdüm. İlginize teşekkür ederim. İyi çalışmlar
ömer
Sayın Murat Plevneli Bahçeme bakan personelimi cehaleti ve teknik bilgisizliği nedeniyle işten çıkarttım.
Artık bahçeme kendim bakmaya karar verdim fakat
hiç bir bilgiye sahip değilim.
aydınlatıcı bilgi ve önerilerinize ulaşabildiğim için mutluyum.
zaman zaman desteğinize ihtiyacım olacak sanıyorum yardımlarınıza şimdiden çok teşekkür ederim saygılarımla
Murat Bey,
Şimşirlerimin yeşil kısımlarının aralarında sarımsı-kızılımsı renklenmeler var, bunlar hastalık mı öyleyse ne kullanabilirim?
Saygılar…