Ginkgo Biloba. Dinozorlar döneminden bir ağaç daha aklıma geldi. 150 milyon sene öncelerden bulunan fosillerde bu bitkinin izleri var. Charles Darwin onun için yaşayan fosil ismini kullanmış. 6 Ağustos 1945 günü, İkinci Dünya Savaşı sonunda, Japonya Hiroşima’ya atılan atom bombasından sonra her şey yok olmuşken 4 Ginkgo ağacı canlı kalabilmiş. Birer umut sigesi olup, ağacın ne kadar sağlam olabileceğinin en acı örnekleridir. Ağaçlar hala yaşıyorlar…
Aslında ben en çok ağaçları seviyorum galiba. Şehir içinde yapılan yeni binalarda dikilen uyduruk bitkileri gördükçe içim bulanıyor! Neden kocaman, sağlam ağaçlar dikilmiyor? Buyrun bakalım, bu en iyilerden, ilginizi çeker belki…
Ginkgo Biloba (Çin – Japon mabet ağacı), köklerini tarihin derinliklerine dayamış ulu bir ağaçtır. Resimdeki ağaç Kore’den, oralarda, ağaca ne kadar önem verdiklerini açıkça görebilirsiniz. Ginkgo Biloba tarihte 1690 senesinde Alman bilimci, seyyah, Engelbert Kaempfer tarafından Çin’de keşfedilmiş ve bugün bidiğimiz botanik ismini onun sayesinde almıştır.
Bitki Ginkgoaceae ailesindendir. Botanik biliminde yaprağını döken çam türleriyle aynı sınıfa girer. Yaprakları başka hiçbir bitkiye benzemez. Yelpazeyi ya da bir ördeğin ayağını andırır. Anavatanı Uzakdoğu olan bu bitki Çin ve Japonya’da kutsal ağaç sayılır ve mabetlere dikilir. Zamanla bitki bakımsızlıktan ölürse bulunduğu mabet de ölmüş sayılır.
Ginkgo Biloba doğada dişi ya da erkek şeklinde bulunur. Dişi bitkileri, ilkbahardaki minik çiçekleri dışında sıcak geçen yaz aylarından sonra verdikleri küçük tohumsu meyvelerinden anlarsınız. Bu meyveler asla yenmez. Çıplak elle dokunulduğunda vücutta kızarıklık-kaşıntı yapar. İnsana pek hoş gelmeyen bir kokusu da vardır (doğrusu, leş gibi!…). Bu sebeple şehirlerde özellikle insanların bulunduğu cadde ve bahçelerde, erkek ginkgolar dikilmektedir. Şehir ağaçlandırılmasında problemsiz oluşu, hastalık kapmaması, çok uzun ömrü (1000 sene kadar!) ve hava kirliliğine dayanması tercih edilmesine neden olmaktadır.
Gingko her türlü rutubetli, suyu geçirgen, hatta kumlu toprağa bile uyum sağlar. Sahillerde denizden gelen tuza da dayanır.
New York şehrinde tüm yollar bu bitkiyle kaplanmıştır. Fakat her ağacın altında otomatik sulama sistemi vardır. Bizde ağaç altı 50 x 50 cm. delik olur, hatta betonla sıvanır, sulama sistemi hiç düşünülmez . Yurtdışında ölçü büyük ağaçlar için 1.50 x 1.50’dir. Üzerleri demir işçilikleriyle süslenip su geçirgen şekilde kapatılır.
Ginkgo sonbaharda dökülürken en güzel sarı rengi alan bitkidir. Neredeyse 30- 40 metre kadar büyüyebilen bu ağaç, dökülürken dev altın ağaç olur.
Türkiye’de, İstanbul’da bu bitki pek tanınmıyor. Benim gördüğüm en güzel, dev örnekler Ihlamur kasrı’n da ve Beylerbeyi’n de bir yalının bahçesinde. Sonbaharda dikkat edin, mutlaka göreceksiniz. (Ihlamur kasrındaki yola yakın olanı çanak antenleri gölgeliyor diye okadar kötü budamışlar ki bu yazıyı aslında onlara kızıp hazırladım! GİNKGO KAFANA GÖRE BUDANAMAZ.)
Gingko tohumlarından üretildiği gibi dalların köklendirilmesiyle de üretilebilir. Başlangıçta fidanken bitki çok yavaş büyür. 10 metre olan bir bitki en az 30 yaşındadır. Zamanla büyüyen, gelişen bitki ilerleyen yaşına göre daha hızlı büyümeye başlar. Piramit şeklinde yükselen bitki yaşlandıkça enine de gelişir.
Şu sıralar dünyada en fazla satılan mucizevi sağlık desteği, Gingko Biloba adını taşıyor. Bitkinin yapraklarından elde edilen Tebukan özü hücre yenilenmesi, enerji takviyesi, yaşlılarda beyin fonksiyonlarının canlandırılması, astım, bronşit, kulak çınlaması ve kalp yetmezliği tedavilerinde takviye şeklinde kullanılıyor. Yan etkileri vardır. Doktor tavsiyesiyle alınmalıdır. (Ben trigliserit sorunum sebebiyle bir ara kullandım, mucize olmadı desem doğru olacak, sonuçta ilaca döndüm!.)
Bahçenizde büyük ağaçlarla yapacağınız gruplandırmalarda güneşli yerlere Gingko dikebilirsiniz. Fakat zamanla çok gelişeceğini unutup diğer bitkilere çok yakın dikmeyin. Dökülen yaprakları dökülüp Ginkgo için besin oluşturabilir. Piyasada çok nadir alacalı türleri dışında asıl yeşil yapraklısını bulabilirsiniz. Yavaş büyür. Paranız elverdiğince büyüğünü, güvendiğiniz bir seradan almaya çalışın. Sizden sonraki kuşaklara yaşayan bir dinozoru bırakacağınızı unutmayın.
Son bir iki yazı sonunda bazı bitkileri bonsai yapımına uygundur diye yazıyorum, benim konum değil ama Ginkgo’da güzel bonsai olmuş. Severseniz tavsiye ederim.
Murat Pilevneli
“Kutsal Ağaç – Ginkgo Biloba” için 13 yanıt
Bin yıldan uzun yaşayabilen ginkgo ağacı (fosil ağacı, Japon eriği, mabed ağacı) hala yaşayan en eski ağaç türü olup “yaşayan bir fosil” olarak kabul edilmektedir (“fossil tree”), çünkü 1. buzul devrinde (175 milyon yıl önce) Avrupa’da soyu tükenmişken, Çin’de ve Japonya’da yaşamaya devam etmiş ve tapınakların bahçelerinde kültüre edilerek günümüze dek gelmiştir. Çevre zararlarına karşı çok dirençlidir, Hiroşima’da patlamanın 1 km uzağında yanan, fakat ölmeyen tek ağaç türüdür.
Türkiye’de doğal olarak yetişmez. Ihlamur Kasrı girişinde bulunan ginkgo ağacı 1855 yılında dikilmiştir. Baltalimanı’nda, İstanbul Üniversitesi Sosyal Tesisleri’nin bulunduğu bahçede geniş bir çapa ve boya ulaşmış ginkgo ağaçları bulunur. Kanlıca’da Sabancı yalısının bahçesinde ve Büyükdere’de Rus elçiliği korusunda ginkgo ağacı bulunmaktadır. Öte yandan Ankara Garı Parkı, Meclis’in Bulvar girişindeki Millî Egemenlik Parkı ve Beşevler’deki Teknik Okullar Parkı’nda yetişkin ginkgo ağacı örnekleri bulunmaktadır.
Halen doğal yayılımı Çin’in güneydoğusu olup Güneydoğu Asya, Japonya, Avustralya, Avrupa (Güney Fransa, Almanya) ve Kuzey Amerika’da yetiştirilmektedir. Fransa ve ABD’de ticari olarak kültüre edilmektedir.
Merhaba,
Resimlerden bu ağaca aşık oldum:)
Onu bulmanın bir yolu var mı acaba?
Bilgi verebilirseniz çok memnun olurum.
Teşekkürler.
Yonca Genelioğlu
Ginkgo kolay bulunabilen bir ağaçtır, biraz fidanlık gezin lütfen.
http://www.demirarboretum.com/ çok değişik boyda ginkgo ağaçları satıyor, tavsiye ederim.
Listelerinde görmezseniz merak etmeyin ben bu hafta gördüm, var.
arkadaşlar bu ağacı ilerde para kazanmak için yetiştirsek kaç sene sonra para kazanırız.Yurtdışından çok talep gelir mi ? Fikriniz nedir ?Teşekkür ederim…
Ginkgodan para kazanmaniz zor, birincisi agac yavas gelisiyor, ikincisi moda degil. Tohumlari ilac sanayine satacaksaniz belki ama, is yavas olacagi icin mucize beklemeyin.
Para kazanmak icin Maviyemis Likapa ya da TURNAYEMİŞİ yetistirebilirsiniz.(uygun yeri ve iklimi bulursaniz) http://bahcevan.com/her-derde-deva-blueberry-cranberry-vizyon-dekorasyon sayfasina bakin…
merhaba iyi seneler,ben ve arkadaşlarım,srap adı altında ağaç ekme proje hazarlayıp.mart,nisan,mayıs aylarında,bitlis in tatvan ilçesinde 10 bin hektarlık bir alana gingo ağaçı ekmek istiyoruz bu konunda bize yardımcı olsanız,bizi iha edersiniz.4 ile 7 yaşındaki gingo ağaçlarının fiyatlarını bize bildirir iseniz memenun olurum.selamlar.seyithan İnce
Merhaba, o kadar büyük alana neden yaşlı bitki dikmek istediğinizi pek anlamadım, bence bir servet olur bu.
4 yaşındaki bir bitki bence en az 30-50 Euro olabilir.
40 cm. lik fidanları sordum sizin için, 3-4 YTL. satılıyor.
İrtibat için Demir Seracılıkla görüşün.
http://www.demirarboretum.com/
Tekrardan marhabalar…Önceki gün bir sorum vardı size.Fakat cevaplamadınız.Gingko Biloba ile ilgili yan etkilerinin olduğunu söyleyip bunların ne olduğuna değinmediğinize yönelik bir soru…Bunun hakkında bilgi istemiştim sizden.Ayrıca çoçuklarda,hamile ve bilhassa emziren bayanlarda kullanımının bir mahsur oluşturup oluşturmadığını sormuştum.Bizim için önemli bir durum.Bu sefer cevaplarsanız sevinirim.Teşekkürler…
Bir gun cevap veremedigim icin bana sitem ediyorsunuz, sehir disindaydim, ozur dilerim.
Aradiginiz sorunun cevabini
http://tr.wikipedia.org/wiki/Mabet_a%C4%9Fac%C4%B1
sayfasindan bulabilirsiniz.
küçük bir bahçem var biraz bilgi toplamak amaçlı daha çok kokulu bitki ne dikebilirim diye ararken sizin bilgilerinize ulaştım murat bey çok teşekür ederim manolya ve sarmaşık yasemine bayıldım umarım bulabilirim
Sapanca’daki evimizin bahçesine Ginkgo biloba ağacı dikmek istiyorum. Erkek ağaç kötü kokmuyormuş.Ancak erkek dişi ayırımını her fidanlık gerçekten yapabiliyor mu?? Bu konuda güvenilir bir yer önerebilir misiniz? Bir de dikim için hangi ayı önerirsiniz? Çok teşekkürler.
Dr. Neslihan Pakkal
Neslihan Hanim, disi bitkileri anlamaniz icin agacin en az 20 yasinda olmasi gerekiyor, sececeginiz yasli olsun. Bence ya ilk baharda ciceklerinden ya da sonbaharda meyvelerinden ayira bilirsiniz.
Alt resimdeki, disi ciceklilerin sekli:
Ust resimdeki erkek bitkinin cicegidir.
Birde son baharda yapraklar dokulurken agacta goreceginiz bu meyveler sadece disiler tarafindan uretilebiliyor:
Fakat merak etmeyin, disiler cok satilmiyor, bulursaniz bu sizin icin sans oabilir.
Dikim icin ya yapraklar dokulunce ya da ilk bahar baslarken islemi yaparsaniz dogru olacaktir…
Saygilarimla.
MP.
bu bitkiyi ailemden duydum böyle bir şey olamaz dedim ama varmış sbs için alacağim saolun bu yazıyı yazdığınız için