Çok pişmanım! Bütün sene ilkbaharda açacak manolyalarımı bekledim durdum, yok kar yağışı, yok birkaç gün ılık geçti derken kimi manolyalarımı zevkle seyredemedim. Tam bayram tatiline çıktım, benim yokluğumda İstanbul’da hepsi açmış. Neredeyse kaçırıyordum. Her sene havaların dengesizliği daha da belirginleşiyor.
Erken açan beyaz, kocaman ve kokulu olan Magnolia denudata (Yulan), yine ona benzeyen ama pembe olan M. Soulangiana (Bebek yokuşundaki Ihlamur Kasrı’nda görebilirsiniz) ya da küçük büyük yıldız şeklindeki M. Stellata gibi çeşitlerini bu sene pek zevkle seyredemedim. Daha geç açan M. Liliflora (ince mum gibi içi beyaz dışı bordo), M. Susan (kocaman pembe yıldız şeklinde) gibi türleri de var.
Neyse ki bayramda hepsi açmış. Manolyalar benim saydığım ya da sizin bildiğiniz kadar az değil. Doğada şu anda, sonradan laboratuvarlarda botanikçilerin geliştirdiği türler dahil 250 çeşit manolya yaşamakta. Krem renginden mora, hatta kanarya sarısı ve parlak kırmızıya kadar çok değişik manolyalar var.
Manolya Uzakdoğu kökenli bitkilerdendir. Himalayalar’da, Kore’de, Çin’de, Japonya’da bolca görülebilir. Çok eski tarihlerde bile dikilmiş, Yulan gibi kutsal sayılan ağaçlar var. Kışın çıplak dallar ansızın çiçeklenmeye başlar. Hiç yaprak yokken dallara kuş konmuş gibi görünür. En fazla 6 hafta süren bu gösteri tüm sene beklenmeye değer. Sadece bir hafta çiçek açan narin çeşitleri bile vardır. (İşte benim kaçırdıklarım!)
Manolyalar rutubetli ortamları, asitli (ormansı siyah – yumuşak) toprakları severler. Fazla kireçli toprak ya da soğuk rüzgarları sevmezler. Bunları ilkbaharda dikin. Kuytu, güneşli bir mekan seçin. Ayrıca çiçekleri göreceğiniz için mümkünse evden, girişte gözünüze çarpacak esas noktaları bulun ve oralara yerleştirin. Uzakta, kimsenin görmediği manolyanın faydası yoktur. Toprağı dikimden önce bol yaprak çürüğü, kestane toprağı, hayvansal gübreyle karıştırarak harman yapın. Bitkiyi bu karışıma dikin.
Yaz sonuna kadar haftada 1 – 2 kez sulayın. Akşam saatlerinde tüm yaprakları da ıslatarak sularsanız daha iyi olur. İlkbahar manolyaları türlerine göre değişik gelişir. Kimisi en fazla 3 – 4 metre, kimisi de 20 metre kadar uzar. Budanmayı pek sevmezler. Çok gerekirse çiçekler açtıktan, yapraklar çıktıktan sonra budayabilirsiniz. Ama ilkbaharda asla!
Bahçenizde manolyaları yeşil çamların ya da orman gülü rhododendronların önüne dikin. Böylece çiçekler koyu rengin önünde güzel durur. Diplerine yaz kış yeşil kalan, çiçek açan açelya, Pieris dikilebilir. Unutmadan, manolyanın diplerini asla çapalamayın. Kılcal kökleri zedelersiniz. (Bu, yeşil yaz manolyaları için de geçerlidir.) Manolyaların gelişimini hızlandıracak kimi bitkiler de vardır. Toprağı ıslah eden Lupinuslar, akçaağaçlar, ıhlamurlar ya da dökülen iğneleriyle toprağı asitlendiren sedir çamları gibi.
Bahçenizde daimi yeşil manolya varsa bu manolyaları da dökülen yapraklarıyla gübre olsun diye ona yakın dikin. Yapraklarda sararma olursa toprağı inceleyin. Belki demir eksiği vardır. Toz demir ya da kükürt takviyesi yapın. Manolyalar çiçekten sonra yaz sonuna kadar yapraklı kalır. Bu monotonluğu kırmak istiyorsanız sarmaşık Clematis dikin. Clematis incecik kollarıyla ağaçlara zarar vermez hem de kocaman gül gibi çiçek açar. Yazın çiçeklenen türleri seçin ve dikin.
Piyasada 5 milyondan 200 milyon liraya kadar değişik fiyatlarda bulunur. Çok seviyorsanız değişik zamanlarda açanları toplayın. Örneğin, M. Cobus, M. Soulangiana, M. Stellata, M.Liliflora , daimi yeşil manolya gibi…
Murat Pilevneli.
Murat bey merhaba, İzmir’de Menemen ovasına bakan oldukça yüksek bir yerde oturuyorum. Hayranı olduğum yaprağını döken, koyu bembe-beyaz manolyamı alıp diktim geçen sene. Ne yazık ki o dönemde hiç görülmemiş rüzgarlara maruz kaldı; satıcı bayan bunun problem olmıyacağını bunları rüzgarlı ovada yetiştirdiklerini söylemişti. bir zaman sonra bir canlandı, yapraklandı, fakat sonra yaprakları kararıp döktü, gübreledikçe canlanmaya çalıştı fakat sonra yaz ortası kel kaldı, sulamaya, gübresine dikkat ettik. Şimdi fidanlıklarda açmış manolyaları gördükça içim acıyor, benimdi kupkuru ve hiç hareketi yok, fakat bıkıp usanmadan bakım yapıyorum dibine, sulayıp besin veriyorum. Sorum şu, hiç yeşerme ümidi var mıdır? Ya da kaldırıp başka yere mi dikeyim, zaman uygun mudur? Bentonit diye, lavdan oluşmuş bir gübreye ulaşma şansım var, ölü bitkiyi canlandırır diye iddia ediyorlar, denemeli miyim? Lütfen bana acil bir cevap verirseniz çok sevinirim. Saygılarımla, Nihan İpci
Ilk sene dikilen manolyalarda yerine adaptasyon sorunlu olabiliyor. Ilk sene cok acanlar bir sonraki sene tek tuk acabiliyor, kokler gelistikce bitkide saglamlastiktan sonra iyi aciyor. Siz cok gubelemeyi kesin, bakalim baharda ne olacak, belkide cok suladiniz, su ve ruzgarda bitkideki nem kaybini hizlandirdi…
Bence bekleyin, yapraklanirsa sorun yok, hic hareket olmazsa aldiginiz yerden yenisini isteyin.