Ortanca gibi…(Kartopu-Gilaboru-Viburnum opulus) – Milliyet Vitrin

Birkaç hafta önce daimi yeşil kartopu bitkisinden söz etmiştim. Bu haftaki bitkimiz de kartopu. Fakat kışın yaprağını diken, ilkbaharda, bugünlerde ortanca gibi beyaz çiçek açan kartopunu (Viburnum Opulus) tanıtmak istiyorum.

Doğada 5 metre kadar gelişebilen kartopunun anavatanı Avrupa’dır. Yaprakları akçaağaç yaprağına benzer. Çiçekleri 2 cm’lik küçük küçük grup halinde 10 – 15 cm’lik buketler gibidir. Rutubetli hatta ıslak topraklarda iyi yetişir. Bahçenizde böyle alanlar varsa bol güneşli ya da az gölgeli olmak kaydıyla kartopu bitkisini buralarda dikebilirsiniz. Soğuğa dayanabilir.

Kartopunun (V. Opulus) Compactum adı verilen türü çiçeklerinden sonra kırmızı boncuklar verir. Bu tip boncuklu olanların, sonbaharda dökülürken yaprakları kırmızı olacaktır. Özellikle sonbahar için bitki toplayanlara bu bitkiyi öneririm.

Kayserililerin meşhur Gilaborusu bu bitkidir.Yararlarını anlata anlata bitiremediler. Siz isterseniz link’e bir göz atın…Ben bir tanıdığımın böbrek taşı düşürmek için bu meyve suyunu içtiğini biliyorum.

Bakımı kolaydır. Çiçeklerinden sonra şeklini düzeltmek için biraz budayabilirsiniz. Çok gelişmiş, devrilen bir bitkiniz varsa tavsiyem, budamayı sonbaharda yapın.

İlkbaharda toprak nemli kalsın diye çeşitli yardımcıları toprağa ilave edebilirsiniz. Torf, su tutucu doğal elementler ya da bol yaprak çürüğü olabilir.

Kartopunun üretilmesi de çok kolaydır. İlkbaharda diplerinden çıkan yeni filizlerle, yazın bitkiden alacağınız çeliklere yeni fideler yetiştirebilirsiniz.

Piyasada 1.5 milyon liradan başlayan fiyatlarda kartopu bulabilirsiniz. Şimdiden uyarayım pek çok serada bu bitki olmayabilir. Ama küçük semt fidanlıklarında bence bulabilirsiniz.

Şu daimi yeşil alışkanlığı moralimi bozuyor. Daimi yeşil çitler, daimi yeşil ağaçlar. Çoğumuz işin kolayına kaçıyoruz. Bir bitki olsun her zaman çiçek açsın ya da yeşil kalsın. Yok efendim öyle şey olamaz! Diğerleri ne olacak? Bizde moda olan pek çok bitki artık yurtdışında demode oldu. Açıkça belirteyim en çok yaprağı döken, çiçek açan bitkiler tercih ediliyor. Örneğin çit için yaprağını döken bitkilerden kayın, gürgen, kırmızı erik, ılgın, küpe çiçeği, Japon ayvası en çok kullanılanı. Bizde hala ligustrum devam ediyor.

Bahçenizde toprağınızın yapısına, güneşine, sizin zevklerinize göre değişik türler toplayın. Renkleri doğru yerleştirin. Bu iş resim yapmak gibi. Keyfini alınca bırakamayacaksınız. Artık düz çimen biraz çiçek uygulamalarından vazgeçin. Hayatınızı renklendirin. Renkler göz için, kulaklarımızın müziğe ihtiyacı gibidir.

Murat Pilevneli.