Kış sonlarına doğru parlak yeşil yapraklı dalların uçlarındaki pembe tomurcuklar yavaş yavaş beyaz çiçeklere dönüşür. 0.5 – 0.8 mm olan bu ufak çiçekler buket halindedir.
Evet, ilk nergis çiçeğiyle neredeyse aynı anda açmaya başlayan bu bitki Viburnum Tinus‘tur. Yurdumuzda kartopu, yabani defne ya da filburnu diye tanınır. Yılın en karanlık yağmurlu günlerinde beyaz kartopu çiçekleri ortalığı aydınlatır. Havanın ılıman geçmesi çiçek açma süresinin uzamasına yardımcı olabilir.
Anavatanı Güneydoğu Avrupa, Akdeniz sahilleridir. Uzun süreli olmayan kışa, kar yağışına dayanır. Yaprakları daimi koyu yeşildir. 10 santime kadar gelişebilen yaprakların üst yüzeyi parlak, altı mat ve tüylüdür. Kartopu çoğu bahçıvanlarca ve meraklılarca fazla yeşil ve sıkıcı bulunabilir. Fakat, çit halinde dikilip kışın açan sıklamenlere, kış sümbüllerine (Bergenia), ilk baharda nergislere, lipinuslara, yazın açan muhteşem lilyumlara mükemmel yeşil bir arka fon olabilir. Gölgede, aşırı güneşte, deniz suyunun getirdiği tuzda, kireçli zayıf topraklarda, çok killi topraklarda hatta saksıda yetişebilen bu bitki anlayacağınız pek fazla ortam seçmez. Sadece uzun süreli kardan ve yazın kuraklıktan hoşlanmaz.
Kartopu tercihen humuslu, rutubetli, suyu geçirgen toprakları sever. Tabiatta 5 metreye kadar serbest halde yetişebilir. Böyle durumlarda bitki zedelenmiş, ölmüş dalları dışında pek budanmaz.
Çit halindeki kartopu için ideal boy, 1 – 2 metredir. Toprak zeminden başlayan sık çalı görünümündeki kartopları mayıs ayında budanabilir. Fakat kartopu çitinden fazla çiçek, hatta çiçek geçtikten sonraki parlak mavi boncukları görmeyi beklemeyin.
Aşırı gelişmiş, budanması gereken hasta bitkiniz varsa, kartopunu ilkbahardan yaza girerken topraktan 30 santim üstte kalan gövdeye kadar budayabilirsiniz. Çekinmeyin kartopunun bu türü tekrar sürebilir (Kartopu tabiatta 30’a yakın değişik şekilde olabilir).
Üretimi ilkbaharda yeni sürgünlerden çeliklemeyle ya da profesyonelce havadan köklendirmeyle yapılabilir.
Aşırı güneşte pek sorun çıkartmayan bitki gölgeye geçtikçe hastalıkları artabilir. Tırtıl, kırmızı örümcek, unlu bit ya da gül biti sayabileceğimiz birkaçıdır. Böyle durumda en yakın tarım il müdürlüğüne başvurabilirsiniz.
Piyasada 400 bin liradan satılan fidanları 30 milyona kadar seçeneklerle bulabilirsiniz.
Japonların çiçeklerle yapılan ikebana süsleme sanatında kartopu, yaprakları, çiçekleri ve mavi boncuklarıyla bolca kullanılmaktadır. Tavsiye ederim, siz de deneyin.
Murat Pilevneli.
İlkbahar gelirken bahçe mobilyaları da dikkatimi çekiyor. Lütfen preslenmiş beyaz plastik sandalyeler yerine ahşap, demir ya da estetik hasır olanlarını seçin. İstanbul’da Nişantaşında Tunaman Çarşısındaki MOOD(Kartell),Fenerbahçe’ye giderken sahil yolunda