Kasım ayında bahçeyle uğraşmamız sürecek. Bir an önce eve kapanamazsınız. Asıl iş şimdi! Siz uğraşmazsanız doğa işi halleder, her yerde yabani otlar çoğalır.
Begonya, cam güzeli, akşam sefası gibi yazlık tohumlu bitkileri mümkün olduğunca sökmeyin. Biraz daha yaşayabilirler. Sonbahar sonunda bahçenin gübrelenmesi sırasında bu tip bitkileri sökebiliriz.
Bu arada ben bundan önce size bahçedeki artık maddeleri saklama şeklini anlatmamıştım.Plastik,metal bir varil bulun,alt kismina doğru bir kapak açın.Yada bir tarafı açılabilir kutu bulun ya da tahtadan yapın. İçine çim, yaprak, sökülen bitkiler (hastalıklı olmasın), mutfaktan çıkan salata artıkları, gazete kağıdı yani doğal olabilecek her şeyi katman katman biriktirin. Arada bir üzerine toprak atın, biraz sulayın. İşte size en iyi gübre, dikim için mucizevi karışım. Yaz kış her şeyi buraya depolayın. Toprak için tonla para vermemenize yardımcı olabilir.Normal toprağı bu karışımla zenginleştirebilirsiniz.
Sonbaharda açan çiçekliler biraz da olsa renk isteğinizi karşılayabilir. Pembe trompet şeklindeki Nerine bowdenii geçenlerde yazdığım Amaryllis belladonna gibi. Kasımpatının açması için biraz daha zaman var.
Ülkemizin doğal bitkisi sonbahar çiğdemleri, sıklamenler, ağaç diplerinde çok şık olabilir. Sıklamen deyince kışın açan açelya ve sıklamenleri asla ev içinde tutmayın. Balkonunuzda hemen cam önünde soğukta dursunlar. Sıcaklık hastalanmalarına sebep oluyor. Zaten bu tip saksılı çiçekleri sonradan toprağa dikin. Gerekli ortamı hazırlayın, bakın nasıl açıyorlar! Evin içinde heykel gibi başarılı olamıyorlar. Bu dönemde gerekli yerlere dikeceğiniz ağaçların çukurlarını hazırlayın. Etrafındaki kökleri kesin. Suyu süzmek için drenajları hazırlayın. Drenajsız topraklarda bitki yetiştirmek zordur. Fazla su kök çürümesi yapar.
Çim alanlarını zenginleştirip, besleyin. 4 kollu bahçe belini 40 cm’de bir toprağa saplayın. 30 cm dibe kadar batırın, çıkarın (zedelemeden). Bu işlem çimi, toprağı havalandırmanıza yardımcı olacak. Gerekli yerlere çim tohumu ilave edin. Çabuk gelişim için biraz torfla beraber; önce tohum üzerine torf atıp hemen sulayın. Çim tohumunu birkaç gün çıkana kadar kuşlardan koruyun yeter. Çok bozuk, karışık çimleri tırmıklayın, içini temizleyin. Beğenmediğiniz bölümü söküp ters çevirip toprağa serin, üzerine çim tohumu atın.
Bu dönemde güllerin geçmiş tohumları açan çiçekleri kadar etkileyici olabilir. Sarı, portakal hatta mercan kırmızısı olabilen renkler acı yeşille çok şık durur. Havanın yağışsız olduğu günlerde derhal ilkbaharda açacak soğanlarınızı dikin. Büyük marketlerde, pazarlarda var. Sağlıklı olanları seçin ve hemen dikin. Doğru yerlerine dikeceğiniz soğanların genelde hepsi kendi soğan boyunun üç katı derine dikiliyor. Örneğin; nergis 15 cm, lale 15 cm, iris 15 cm, çiğdem 8 cm, Manisa lalesi 5 cm gibi. Soğanları özel hazırlanmış aletlerle yumuşakça dikin. Soğanları zedelemeyin.
Tüm daimi yeşil bitkilerden bu dönem çelik kesin. Köklendirme tozuna batırıp bol kumlu suyu geçirgen toprağa dikin. Soğuk camekanlarda saklayın. O senenin sürgününden 10 – 15 cm alsanız yeter. Toprak alan 5 cm’den derin olmasın! Örneğin tahta meyve kasası olabilir. Bir dahaki sene açacak tohumlu bitkilerden de (soğuğa dayanıkllı olanları) istediklerinizi kuytu bir alana serpin. Böylece daha çabuk çiçek açarlar.
Murat Pilevneli.
Haziran – temmuz aylarında açan beyaz renkli çiçekler yaz sonuna doğru portakal rengi ya da mercan kırmızısına dönüşür. 2 – 3 santimlik kozalak gibi dilim dilim görünüşü aslında içinde bir sürpriz saklamaktadır. Çiçeğin dış kabuğu sonbaharda kurumaya başlar. Damar gibi ağ doku, yusyuvarlak portakal renkli bir tohumu öyle bir kafes içine almıştır ki görünce etkilenmemenize imkan yok. Mucize gibi.
Murat Pilevneli.